نظریه روابط ریاضی آیه بسمالله در قرآن
نظریه روابط ریاضی آیه بسمالله در قرآن
بسم الله الرحمن الرحیم یا بهاختصار بسمالله، اولین آیه از قرآن، کتاب مقدس مسلمانان است. این آیه در ابتدای همهٔ سوره ها بهجز سوره توبه آمده است. و چون در سوره نمل ۲ بار آمده، در مجموع ۱۱۴ مرتبه در قرآن تکرار شدهاست.
پیشینه رابطه و نسبت بسم الله با عدد نوزده
پیشینه بیان نسبت بسم الله -یا خود قرآن- با عدد نوزده در قرآن، حدیث و تفسیر (اشاره به حروف نوزده گانه آن):
قرآن
قرآن در آیه ۳۰ سوره مدثر پس از بیان عظمت خود قرآن، منکران آنرا به عذاب جهنم وعده داده و بلافاصله موکلان و ماموران جهنم را ۱۹ عدد توصیف کرده است (علیها تسعة عشر) که از نظر محققان این عدد با تعداد حروف مهمترین آیه قرآن (بسم الله) هماهنگ می باشد و با توجه به بیان عظمت قرآن در قبلش این یک هماهنگی معنادار می باشد که در احادیث و تفاسیر به این مطلب اشاره شده است.
بحارالانوار
در بحارالانوار از قول پیامبر اسلام آمده است:
مَن أرادَ أَنْ یُنجِیَهُ اللّهُ مِنَ الزَّبانیَةِ التِّسعَةِ عَشَرَ فَلْیَقرَأْ بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ فَإنَّها تِسعَةَ عَشَرَ حَرفا لِیَجعَلَ اللّهُ کُلَّ حَرفٍ مِنها جُنَّةً مِن واحدٍ مِنهُم[۱] هر کس میخواهد خداوند او را از زبانیه (فرشتگان عذاب) نوزدهگانه برهاند، بسم اللّه الرحمن الرحیم را قرائت کند زیرا آن نوزده حرف است. تا خداوند هر حرف آن را سپری در مقابل یکی از آن فرشتگان قرار دهد.
مجمعالبیان
طبرسی در مجمعالبیان در فصل «بسم الله الرحمن الرحیم» تفسیر سورهٔ فاتحةالکتاب از قول ابن مسعود گفته است:
همه برآنند که خداوند آنها را از شعلههای سرکش آتشهای نوزدهگانهٔ دوزخ رهایی بخشد؛ پس بسم اللَّه الرّحمن الرحیم را بسیار بخوانند که آن نیز نوزده حرف است و خداوند هر حرفی از آن را سپر یک شعلهٔ آتش دوزخ قرار میدهد.[۲]
الدرالمنثور
سیوطی نیز در الدرالمنثور مینویسد:
و أخرج وکیع و الثعلبی عن ابن مسعود قال: من أراد أن ینجیه الله من الزبانیه التسعه عشر فلیقرأ «بسم الله الرحمن الرحیم» لیجعل الله بکل حرف منها جنت من کل واحد.
نظریه روابط ریاضی و تناسبهای بسمالله با عدد نوزده
عبدالله آریک، یکی از تسلیمشدگان و از پیروان رشاد خلیفه، مجموعهای از روابط ریاضی را با استفاده از حروف ابجد و ارزش عددی حروف و کلمات در بسمالله یافته است.[۳]
ارزشهای عددی حروف
وی ارزش عددی هریک از حروف و کلمات را مطابق جداول زیر از ابجد استخراج نموده است.
بسم
ردیف | عربی | ارزش ابجدی |
---|---|---|
۱ | ب | ۲ |
۲ | س | ۶۰ |
۳ | م | ۴۰ |
جمع | ۳ | ۱۰۲ |
اللّه
ردیف | عربی | ارزش ابجدی |
---|---|---|
۴ | ا | ۱ |
۵ | ل | ۳۰ |
۶ | ل | ۳۰ |
۷ | ه | ۵ |
جمع | ۴ | ۶۶ |
الرحمن
ردیف | عربی | ارزش ابجدی |
---|---|---|
۸ | ا | ۱ |
۹ | ل | ۳۰ |
۱۰ | ر | ۲۰۰ |
۱۱ | ح | ۸ |
۱۲ | م | ۴۰ |
۱۳ | ن | ۵۰ |
جمع | ۶ | ۳۲۹ |
الرحیم
ردیف | عربی | ارزش ابجدی |
---|---|---|
۱۴ | ا | ۱ |
۱۵ | ل | ۳۰ |
۱۶ | ر | ۲۰۰ |
۱۷ | ح | ۸ |
۱۸ | ی | ۱۰ |
۱۹ | م | ۴۰ |
جمع | ۶ | ۲۸۹ |
روابط ریاضی و تناسبها
روابط ریاضی استخراج شده از بسم الله، شامل دو دسته کلی هستند که برخی با استفاده از حروف ابجد و ارزشهای عددی، و برخی دیگر بدون استفاده از ابجد محاسبه شدهاند. این روابط در جداول زیر آمدهاند.
ردیف | رابطه | محاسبه |
---|---|---|
۱ | بسم الله الرحمن الرحیم ۱۹ حرف است. | |
۲ | تعداد دفعات تکرار بسم الله الرحمن الرحیم در قرآن بر ۱۹ بخشپذیر است |
۱۱۴ = ۱۹×۶
|
۳ | تعداد دفعات تکرار واژه رحمن در قرآن، بدون احتساب دفعات تکرار آن در بسم الله اول سورهها بر ۱۹ بخشپذیر است. |
۵۷ = ۱۹ × ۳
|
۴ | تعداد دفعات تکرار واژه رحیم در قرآن، بدون احتساب دفعات تکرار آن در بسم الله اول سورهها بر ۱۹ بخشپذیر است*. (بخش نقد را ببینید) |
۱۱۴ = ۱۹ × ۶
|
۵ | اگر شماره ترتیب هر کلمه را بنویسیم، بعد از هر شماره تعداد حروف آن را بنویسیم، عدد ۱۳۲۴۳۶۴۶ بدست میآید که قابل قسمت به ۱۹ است. شماره ترتیب هر کلمه برای تشخیص بهتر توپر نوشته شده است. |
۱۳۲۴۳۶۴۶ = ۱۹×۱۹×۳۶۶۸۶
|
۶ | اگر ترتیب کلمات را با شماره آن از آخر بنویسیم باز ضریب ۱۹ دارد |
۴۶۳۶۲۴۱۳ = ۱۹×۲۴۴۰۱۲۷
|
۷ | اگر پس از شماره ترتیب هر کلمه تعداد حروف هر کلمه را به اضافه مجموع حروف کلمات قبل از آن بگذاریم باز ضریب ۱۹ دارد |
(۰+۳=۳),(۳+۴=۷),(۳+۴+۶=۱۳),(۳+۴+۶+۶=۱۹)
۱۳۲۷۳۱۳۴۱۹ = ۱۹×۶۹۸۵۸۶۰۱ |
۸ | اگر شماره ترتیب حروف هرکلمه را با شماره ترتیب حروف کلمههای بعد جمع کنیم عددی ۱۲ رقمی بدست میآید که باز هم ضریبی از ۱۹ است |
۱۲۳ + ۴۵۶۷ + ۸۹۱۰۱۱۱۲۱۳ + ۱۴۱۵۱۶۱۷۱۸۱۹ =۱۵۰۴۲۶۲۸۷۷۲۲ =۱۹ ×۷۹۱۷۱۷۳۰۳۸
|
۹ | اگر شماره ترتیب هر کلمه را پس از شماره ترتیب حروف هر کلمه بگذاریم عدد ۲۳ رقمی بدست میآید که باز هم ضریبی از ۱۹ است. |
۱۲۳۱۴۵۶۷۲۸۹۱۰۱۱۱۲۱۳۳۱۴۱۵۱۶۱۷۱۸۱۹۴=۱۹ ×۶۴۸۱۳۵۱۲۰۴۷۹ …
|
۱۰ | فاصله بین سوره بدون بسم الله و سوره حاوی دو بسم الله، ۱۹ سوره است | |
۱۱ | بسم الله اضافی، در آیه ۳۰ از سوره ۲۷ قرار دارد. جمع این دو عدد بر ۱۹ بخشپذیر است. |
۲۷+۳۰ = ۵۷ = ۱۹×۳
|
۱۲ | اگر شماره آیه بسم الله الرحمن الرحیم که اولین آیه قرآن است بنویسیم و بعد تعداد حروف آن (۱۹) را بنویسم و بعد تعداد حروف هر کلمه را بنویسیم باز ضریبی از ۱۹ است |
۱۱۹۳۴۶۶ = ۱۷۴ × ۱۹ * ۱۹ * ۱۹
|
ردیف | رابطه با استفاده از ابجد | محاسبه |
---|---|---|
۱۳ | اگر بجای تعداد حروف هر کلمه جمع ارزش ابجدی آن را پس از شماره ترتیب آن بگذاریم باز قابل قسمت به ۱۹ است |
۱۱۰۲۲۶۶۳۳۲۹۴۲۸۹ = ۱۹×۵۸۰۱۴۰۱۷۵۲۳۳۱
|
۱۴ | اگر ارزش ابجدی هر حرف را پس از شماره ترتیب کلمه بگذاریم، باز قابل قسمت به ۱۹ است |
۱۲۶۰۴۰۲۱۳۰۳۰۵۳۱۳۰۲۰۰۸۴۰۵۰۴۱۳۰۲۰۰۸۱۰۴۰ = ۱۹× ۶۶۳۳۶۹۵۴۱۲۶۵۹۵۴۲۲۱۰۹۶۸۶۸۶۳۸۴۳۱۶۲۱۶۰
|
۱۵ | اگر پس از شماره ترتیب هر کلمه حاصل جمع تعداد حروف هر کلمه را با مجموع ارزشهای ابجدی آن کلمه بگذاریم باز ضریب ۱۹ دارد. |
(۳+۱۰۲=۱۰۵),(۴+۶۶=۷۰),(۶+۳۲۹=۳۳۵),(۶+۲۸۹=۲۹۵)
۱۱۰۵۲۷۰۳۳۳۵۴۲۹۵ = ۱۹×۵۸۱۷۲۱۲۲۸۱۸۰۵ |
۱۶ | اگر پس از شماره ترتیب هر کلمه حاصل جمع ارزش ابجدی هر کلمه را باضافه مجموع ارزشهای ابجدی قبل از آن بگذاریم باز ضریب ۱۹ دارد |
(۱۰۲+۶۶+۳۲۹+۲۸۹=۷۸۶),(۱۰۲+۶۶+۳۲۹=۴۹۷),(۱۰۲+۶۶=۱۶۸)
۱۱۰۲۲۱۶۸۳۴۹۷۴۷۸۶ = ۱۹×۵۸۰۱۱۴۱۲۳۶۷۰۹۴ |
۱۷ | اگر تعداد کلمات "بسم الله الرحمن الرحیم" (۴) را اول بنویسیم و تعداد حروف (۱۹) آن را بعد از آن بنویسم و بعد حاصل جمع ارزش ابجدی (۷۸۶) آن را بنویسیم عدد ۶ رقمی بوجود میآید که ضریبی از ۱۹ است |
۴۱۹۷۸۶ = ۱۹ × ۲۲۰۹۴
|
۱۸ | اگر رقم های رابطه قبل را برعکس بنویسیم ضریب ۱۹ خواهد داشت |
۶۸۷۹۱۴ = ۳۶۲۰۶ ×۱۹
|
۱۹ | اگر شماره آيه (بسم الله الرحمن الرحيم) كه اولين آيه قرآن است بنويسيم و بعد تعداد حروف آن (۱۹) را بنويسم؛ و بعد تعداد حروف هر كلمه را بنويسيم باز ضريبی از ۱۹ ميباشد. |
۱۱۹۳۴۶۶ = ۱۷۴ ×۱۹ ×۱۹ ×۱۹
|
نقدها
نقدها و نظرهای مختلفی از طیفهای گوناگون بر نوشتار حاضر وارد شده است. از نقدهای کاملاً مذهبی، تا نقدهای کاملاً ریاضی. از فقها و مذهبیون گرفته تا بیخدایان. در اینجا برخی از نقدهای وارد شده را بررسی میکنیم. این نقدها هم به «شکل» بحث و هم «محتوا»ی آن وارد شده و به دو دسته کلی و موردی قابل تفکیک هستند.
نقدهای کلی
برخی ناقدان با این استدلال که مسلمانان در متن قرآن هیچگاه به کشف تناسب در ساختار لفظی دعوت نشدهاند و اینکه پیامبر اسلام و امامان شیعه به موضوع تناسب عددی اشاره نکردهاند، تفحص و بررسی الفاظ قرآن از این منظر را قابل اعتنا نمیدانند.[۴]
برخی نیز گفتهاند، حتی اگر موضوع روابط ریاضی در «بسم الله» برقرار باشد، دلیلی بر سرایت آن به کل قرآن وجود ندارد. عبارت «بسم الله الرحمن الرحیم»، بنا به قرآن پیش از قرآن وجود داشته و به استناد آیه ۳۰ سوره نملِ قرآن، سلیمان از این عبارت در نامه خود استفاده کردهاست.[۵]
نقدهای موردی
نقد شمارش کلمات
عمدهترین نقدهای موردی، به محاسبات رشاد خلیفه و پیروانش در تعداد تکرار کلمات آیه بسم الله در قرآن وارد شدهاست. پیروان رشاد خلیفه مدعیاند کلمات اسم، الله، رحمن و رحیم در قرآن به ترتیب ۱۹، ۲۶۹۸ ، ۵۷ و ۱۱۴ مرتبه تکرار شدهاند و همگی بر ۱۹ بخشپذیرند. .[۶]
حال آنکه از این آمار، فقط ۵۷ صحیح است.
واژه «اسم» در قرآن ۲۲ مرتبه آمده است و اگر منظور ایشان «باسم» باشد ۷ مرتبه تکرار شده است.
برای آنکه آمار «الله» به نصاب مورد نظر برسد، لازم است بالله، تالله، لله و فالله شمارش شود اما «اللهم» در شمار نیاید. .[۷]
واژه «رحیم» نیز ۱۱۵ مرتبه تکرار شده. رشادخلیفه برای رفع این مشکل مدعی شده دوآیه آخر سوره توبه که در وصف کسی جز خداوند (پیامبر اسلام) است و با «رئوف رحیم» ختم میشود، جعلی بوده و بعدها توسط یاران پیامبر به قرآن افزوده شدهاست. (مورد چهارم از جدول فوق*) .[۸]
نقد عبدالرحمن لوماکس
عبدالله آریک پس از محاسبات مفصلی که شرح آن گذشت، تحلیلی ارائه کرده و مدعی شده که از نظر آماری، احتمال وقوع برخی از این محاسبات بسیار کم است. برای مثال وی احتمال وقوع بند پنجم از جدول فوق را یک به ۱۸۹۷۵۳ میداند.[۳] لوماکس با محاسباتی این ادعا را رد کرده و نشان میدهد که احتمال وقوع این بند، یک به ۱۹ است.[۹]
منابع و پانویس
- بحارالأنوار، ج ۸۹، ص ۲۵۸
- بازبینی به تاریخ ۱۹اردیبهشت ماه ۱۳۸۹
- عبدالله آریک. «فراتر از احتمالات، پیام خداوند از طریق ریاضیات». وبگاه رسمی تسلیمشدگان. بازبینیشده در ۱۰ می ۲۰۱۰.
- «رابطه حروف مقطعه قرآن با ریاضیات چیست؟». درگاه پرسوجو. بازبینیشده در ۲۵ اردیبهشت ۱۳۸۹.
- یزدانی، عباس. اعجاز عددی و نظم ریاضی قرآن. . کیهان اندیشه مرداد و شهریور، ش. ۶۷ (۱۳۷۵): ۷۴.
- رشاد خلیفه. «اعجاز ریاضی قرآن، نگاهی دیگر». وبگاه رسمی تسلیمشدگان. بازبینیشده در ۱۳ ژوئن ۲۰۱۰.
- یزدانی، عباس. اعجاز عددی و نظم ریاضی قرآن. . کیهان اندیشه مرداد و شهریور، ش. ۶۷ (۱۳۷۵): ۶۶.
- رشاد خلیفه. «Tampering With the Word of God». وبگاه رسمی تسلیمشدگان. بازبینیشده در ۱۳ ژوئن ۲۰۱۰.
- عبدالرحمن (دانیل) لوماکس. «۱۹: STUDY PROBLEMS». www.answering-islam.org. بازبینیشده در ۱۹ ژوئن ۲۰۱۰.